هشترود

شهرستان   هشترود با وسعت ۱۹۹۰ کیلومتر مربع در جنوب استان   آذربایجان شرقی واقع است. این شهرستان

 از شمال به شهرستان بستان آباد، از شرق به شهرستان میانه، از جنوب به شهرستان چاراویماق و از غرب به شهرستان مراغه محدود است  .

 ۵۵۰ میلیمتر و متوسط دمای سالانه ۶ الی ۱۱ درجه سانتی گراد و تعداد روزهای یخبندان ۹۶ الی ۱۸۰ روز در سال است.

ارتفاعات مهم و پستی و بلندی ها:  شهرستان هشترود در میانه سه واحد توپوگرافی، یعنی رشته کوه بزقوش در شمال شرق توده

 آتشفشانی سهند در سمال و رشته کوه های تخت سلیمان در جنوب قرار گرفته است. این منطقه شکل یافته دو واحد کاملاً متمایز توپوژرافیکی می باشد که موقعیت مکانی و پیوند 

عناصر واحدهای مذکور باعث شکا یابی کل منطقه به صورت یک واحد جغرافیایی گردیده است. در این واحد تبلیغاتی – خط راس ارتفاعات و واحدهای منفرد کوهستانی در

 شمال و شمال غرب از یک سو و همچنین قلل مرتفع فلات جنوبی ( کوه های تخت سلیمان) از سوی دیگر و پیوستن دامنه های فلات جنوبی با دامنه های مرتفعات شمالی 

در غرب شهرستان، منطقه مورد مطالعه را به صورت چاله بسته ای که تنها به سمت شرق و دره قزل اوزن باز می شود درآورده است. ارتفاع عمومی زمین در این 

شهرستان از ۱۳۰۰ متر تا ۳۲۰۰ متر تغییر است ولی قسمت اعظم اراضی منطقه را زمین هایی تشکیل می دهند که ارتفاع عمومی آنها ۵۰۰ الی ۲۰۰۰ متر می باشد.

پوشش گیاهی: مراتع شهرستان مساحتی معتدل ۱۷۳۷۵۰ هکتار را تشکیل می دهد که عمدتاً در دامنه تخت سلیمان و سهند واقع شده و حدود ۸/۳% کل مرتع استان را شامل می شود. از کل مراتع 

شهرستان حدود ۲۰% مساحت آن را مراتع خوب با پوشش گیاهی ۵۰ الی ۱۰۰ درصد و ۶۰% را مراتع متوسط با پوشش گیاهی ۲۵ تا ۷۰ درصد و بقیه را 

مراتع فقیر تشکیل می دهد شهرستان از حیث وجود مراتع نسبتاً غنی بوده و تولید علوفه مراتع سالانه معادل ۵۴۷۰۰ تن علوفه خشک در سال می باشد.

تقسیمات کشوری

جغرافیای طبیعی شهرستان هشترود

آب و هوا: اقلیم نیمه خشک سرد و اقلیم ارتفاعات فوقانی در تقسیم بندی آمبرژه اقالیم حاکم بر منطقه به شمار می رود که ضریب رطوبت ( Q1  ) 

در آن ۲۵ الی ۱۸۰ معدل حداکثر درجه حرارت گرم ترین ماه سال (M  ) ۲۶ الی ۳۲ و معدل حداقل درجه حرارت سردترین ماه سال   (M)  

 ۲۶ الی ۳۲ و معدل حداقل درجه حرارت

 سال (m  ) ۱۰ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد می باشد. مقدار بارندگی سالانه ۳۵۰ الی 

براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای دو بخش (مرکزی و نظرکهریزی)، ۷ دهستان و ۲ نقطه شهری به نام های هشترود و نظرکهریزی می‌باشد. 

مشخصات جغرافیایی

شهرستان هشترود از شمال به شهرستان بستان آباد، از خاور به میانه، از جنوب خاوری به زنجان، از جنوب به شاهین دژ، از جنوب باختری به میاندوآب و از باختر به شهرستان مراغه محدود می شود.

 آب و هوای هشترود نسبتا سرد و خشک است. هشترود در ۴۷ درجه و ۰۳ دقیقه درازای خاوری و ۳۷ درجه و ۲۸ دقیقه پهنای شمالی و در ارتفاع ۱۶۶۰ متری از سطح دریا واقع شده است

. این منطقه در مسیر اصلی قره چمن – مراغه قرار گرفته و ۱۱۹ کیلومتر تا تبریز و ۹۴ کیلومتر تا شهر مراغه فاصله دارد

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی

نام اولیه هشترود تا قرن حاضر ‹‹سراسکندر›› بوده که از وجه تسمیه آن اطلاعی در دست نیست.

 بعدها به نام سرکسن ( سر جدا کردن ) نامیده شده است. این نام نیز بعد ها تغییر کرده و به علت وجود ۸ رودخانه در منطقه به نام هشترود نامیده شده است. شهرستان هشترود دارای قدمتی

 دیرینه و کهن است که در دوره ساسانیان از روستاهای مهم منطقه بوده و در طول تاریخ بارها تخریب و دوباره بازسازی شده است.

صنایع و معادن

صنایع هشترود بیش تر کارگاهی بوده و شامل کارخانه های مواد غذایی، آرد سازی، پنیر سازی، خوراک دام، تولید ابزار کشاورزی، ورق کاری، صنایع سلولزی، تیرچه بلوک،

 گچ سازی، سنگ بری، موزاییک سازی، آجرفشاری، ماکارونی، ظروف ملامین و … است. معادن کائولن، سنگ مرمر، گچ، نمک آبی

، چهار معدن سولفات کلسیم، یک معدن کلرور سدیم و ۳ معدن سنگ مرمریت نیز در این شهرستان مورد بهره برداری قرار گرفته است.

کشاورزی و دام داری

هشترود منطقه ای کشاورزی است و محصولات عمده آن گندم، جو، حبوبات، تره بار، گیاهان علوفه ای، سیب، زردآلو، و گردو است. دام داری و دام پروری از جمله فعالیت های مهم شهرستان هشترود است و علت این امر وجود مراتع غنی کوهستانی و کوه پایه ای است که مورد استفاده دام های روستاییان منطقه است. پرورش دام در این شهرستان بیش تر شامل گاو، گوسفند و بز بوده که توسط عشایر و روستاییان صورت می گیرد. پرورش طیور به دو شیوه سنتی و صنعتی شامل پرورش مرغ ، غاز، اردک و بوقلمون است.

تاریخچه شهرستان هشترود 

مرحوم حسن آقا افتخار هشترودی بوده است وی گزارشات و نامه های مکرر و فراوان مظلومیت و محرومیت و همچنین نیروها و استعدادهای بالقوه این منطقه را بگوش مسئولان رساند .

هشترود در سال ۱۳۳۷ با سه بخش سراسکند ، چاراویماق و قوری چای با جمعیت ۱۵۰ هزار نفر شهرستان هشترود نامیده شد

 . همچنین در سال ۱۳۳۸ حکم شهرداری در این محل اعلام شد و در تبدیل شدن هشترود به شهرستان عواملی از قبیل با قرار گرفتن در مسیر راه آهن و جاده تبریز قره چمن موثر بوده اند

شهرستان هشترود در سال ۱۳۲۱ دهکده ای بود در دامنه آفتابگیر رود خانه سراسکندرود این دهکده دارای ۱۰ آسیاب آبی و چند کارخانه روغن گیری بود شاید این دهکده نام خود را از این ده آسیاب گرفته باشد در این سال ( ۱۳۲۱ ) 

سراسکند به مرکزیت منطقه هشترود تبدیل میشود و تا سال ۱۳۳۷ این بخش را از آن خود کرده است : در همین سال این منطقه به کوشش حسن آقا افتخار هشترودی به فرمانداری مبدل میشود .

حوالی سال ۱۳۴۰ این شهرستان رضا شهر نامیده شد و در سال ۱۳۵۰ این شهرستان آذران نامیده شد شاید نام آذران به دلیل نزدیکی به آتشکده تخت سلیمان میباشد . زیرا در اوستا آذرگان ، آتشکده تخت سلیمان ، در آذربایجان ذکر گردیده است . بعد از آن نام این شهرستان هشترود شد این نام هم به دلیل جریان هشت رودخانه ، قرانقو – آیدوغموش – آجی چای – قلعه چای – قوری چای – لیلان چای – اجیرلو – قره قیه میباشد که از این شهرستان می گذشتند بنا بر نوشته ها قدیمی ت

رین منبع در باره این شهرستان تاریخ تحریر وصاف میباشد که نام این شهر در آن هشترود آمده است و اهالی هشترود در مورد وجه تسمیه مهم شهرستان میگویند : نام اصلی این محل سرکسن ( sarkasan ) بوده است . در زمان قدیم پادشاهی خونخوار بنام ضوهنگ zohang ( ضحاک ) در این مکان حکم می رانده است که به جادوی یک جادوگر دو مار بر روی دوشهای پدیدار میگردند . غذای مارها مغز انسان بوده که شهر فعلی در آن زمان کشتارگاه آن پادشاه بود که انسانها را از روستاها میاوردند و آنجا سر از تنشان جدا میکردند و مغزهای آنان را به ضحاک می فرستادند . روزی از روزها در روستای خورجستان آهنگری بوده که ۵ فرزند داشته است که چهار تا از آنها را سر بریده اند و مغزها یشان را به مارهای ضحاک داده بودند وقتی نوبت به فرزند پنجم میرسد او درفشش را بر میدارد تا پسرش را آزاد کند وی به سوی قزوین میرود تا فریدون را بیاورد و ضحاک را سرنگون کرده و از تخت سلطنت پا ئین بیاورد و فریدون را بجای او به تخت کرسی بنشاند و فرزندش را آزاد کند . خلاصه فریدون را میاورد و ضحاک را به کمک مردم سرکوب میکنند وفریدون را به تخت میرسانند . البته دکتر غلامحسین یوسفی این داستان را به گونه ای زیبا شرح داده است . در سال ۱۳۲۱ هشترود به مرکزیت بخشداری منطقه هشترود و قوری چای انتخاب شد و ادارات دولتی از روستای آتش بیگ به روستای هشترود منتقل میشود .هشترود در زمانهای قدیم از لحاظ کشاورزی و باغات و دامها غنی بوده به طوری که در سال ۱۳۴۱ هشترود به عنوان انبار 

غله استان محسوب می شده است یعنی در این زمان کشاورزی تا این حد پیشرفت و رونق داشته است . در این شهرستان باغها و چمنزارهای وسیعی بوده که حتی وقتی که بعد از عهدنامه

 ننگین ترکمن چای عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه قاجار در روستای سراسکند با لشگریان خود در این محل اردو نمودند ودر این مکان پسر عباس میرزا با پسر حسین خان اربا ب آن زمان هشترود مبارزه می کنند و در این مسابقه شمشیر بازی پسر عباس میزا کشته میشود . عباس میرزا می گرید و حسین خان از ترس به پای عباس میرزا می افتد ولی عباس میرزابا کمال شهامت گفت : من برای پسرم نمی گریم بلکه متاسفم از اینکه چرا چنین جوانهایی در اینجا نگهداشته اید و ما در مقابل دشمن شکست خوردیم .

در سال ۱۳۳۷ این منطقه 

از تبریز جدا شد همچنین با جدا شدن بخش چارایماق از مراغه و پیوستن این بخش به هشترود فرمانداری در هشترود تاسیس شد . البته تبدیل بخش سراسکند به فرمانداری در سایه تلاشهای.

در آخرین سرشماری سال ۱۳۸۵، جمیعیت شهرستان هشترود در حدود ۶۱۱،۶۴ نفر بوده است.

جغرافیای تاریخی شهرستان هشترود

شهرستان هشترود در سال ۱۳۲۱ دهکده ای بود در دامنه آفتابگیر رود خانه سراسکندرود این دهکده دارای ۱۰

 آسیاب آبی و چند کارخانه روغن گیری بود شاید این دهکده نام خود را از این ده آسیاب گرفته باشد در این سال ( ۱۳۲۱ ) سراسکند به مرکزیت منطقه هشترود

 تبدیل میشود و تا سال ۱۳۳۷ این بخش را از آن خود کرده است : در همین سال این منطقه به کوشش حسن آقا افتخار هشترودی به فرمانداری مبدل میشود .

حوالی سال ۱۳۴۰ این شهرستان رضا شهر نامیده شد و در سال ۱۳۵۰ این

 شهرستان آذران نامیده شد شاید نام آذران به دلیل نزدیکی به آتشکده تخت سلیمان میباشد . زیرا در اوستا آذرگان ، آتشکده تخت سلیمان ، در آذربایجان ذکر گردیده است . بعد از

 آن نام این شهرستان هشترود شد این نام هم به دلیل جریان هشت رودخانه ، قرانقو – آیدوغموش – آجی چای – قلعه چای – قوری چای – لیلان چای – اجیرلو 

قره قیه میباشد که از این شهرستان می گذشتند بنا بر نوشته ها قدیمی ترین منبع در باره این شهرستان تاریخ تحریر وصاف میباشد که نام این شهر در آن هشترود آمده است

هشترود , اخبار هشترود , اخبار شهرستان هشترود , مردم هشترود , مردم شهرستان هشترود ,نمایندگان هشترود ,مردم غیور هشترود ,فرمانداری هشترود, شهرداری هشترود, بیمارستان هشترود , هشترود قدیم , معرفی هشترود , معرفی شهرستان هشترود , جغرافیای هشترود , مدارس هشترود , جمعیت هشترود , دانشگاه هشترود ,  هواشناسی هشترود , نخبگان شهرستان هشترود